Outro encoro na Galiza. E con el vaise a nosa historia, a memoria da terra. O meu país vendido por catro pesos.
Imaxe que ilustra o artigo: Cedida por Breikus (fotógrafo e activista pola defensa dos ríos Vergudo e Oitavén). Encoro Ponte do Inferno (Río Verdugo – Ponte Caldelas, A Lama, Beariz e Soutomaior). Na fotografía, Jesús de la Fuente, membro da Asociación pola Defensa do Medioambiente «A Rente do Chan». Un dos principais responsábeis do derrubamento do encoro logo de máis dun século.
Aos da vila do lado dixéronlles o outro día que a súa aldea vai quedar debaixo da auga. Así, sen máis. Da noite á mañá. Presentáronse uns señores de Augas de Galicia con outros da Xunta e fóra. Van facer outro encoro. Co Verdugo e mais o Oitavén e aféctalles a eles. Seica é para levar máis auga a Vigo, que non lles chega. E veña, xa está. Eu non entendo nada, como Vigo quere máis auga, a aldea para o carallo. E non te creas ti que votaron nin nada. Faise e faise. Logo di o Albe
rto, que traballa alí, que cando chega a Vigo, ás sete da mañá están baduando cubos de auga pola rúa.
Os poucos que son estanse organizando. Pagaron xa a un perito medioambiental para facer un estudo sobre a bichería do río. Seica o Oitavén ten animais e prantas endémicas e van tentar aferrarse a iso, para ver se Medio Ambiente para o proxecto. Pero bon, xa de primeiras tiveron que pagalo eles todos, non te creas ti que o paga a consellería. Montaron tamén unha asociación pero son catro gatos. Primeiro que son poucos xa, logo que algúns pasan, porque as casas téñenas abandonadas e case lles sae máis a conta cobrar a indemnización, que tampouco che será moito… pero eu que sei. Nós aquí nada, a verdade. Estamos con eles obviamente, pero falan duns roios coa asociación, que se está o ex-alcalde. Non sei… da política mellor fuxir. É unha mágoa pero éche así.
Hoxe non podo que temos reunión dos comuneiros. É extraordinaria. Pois non che sei porque. Xa che conto mañá.
Chego un pouco tarde, case todos están xa sentados. Estamos no novo local da comunidade de montes. É pequeno, de ladrillo sen recubrimento ningún con teito de uralita. Un alpendre, pero moito mellor que antes, que tiñamos que ir á capela.
Quen carallo é ese de traxe? Moi profesional che é a cousa, un cabalete cunhas fotos aéreas, un proxector. Pinta raro.
Como? Medio ambiente retráctase da proxección do encoro en Forzáns. En shock escoito que a miña aldea, a que me veu crecer, onde son, vai quedar agora asolagada. O novo encorovaise facer aquí di o home do traxe. É da ETAP, de Augas de Galicia. Paréceme un chulo. Estase rindo de nós? Vai acompañado por outros dous. Miro arredor. Ninguén di nada. Algúns teñen cara de vergoña, outros están tan pasmados coma eu. A man sostén a testa da meirande deles, co cóbado apoiado nos xeonllos.
Pero como é posíbel, como ninguén sabía nada? Non se pode facer unha reunión dos comuneiros, sen votalo, nin nada, e de sócato que che digan que van arrasar a aldea.
Remata de falar o tipo. Algúns érguense para borboriñar preguntas. Eu sego sentado na miña cadeira. Teño ganas de berrar, de berrar até afundir a terra baixo meus pés. Non entendo porque nonarrasamos con todo. A indemnización é un falta de respecto. Cen mil euros. Que carallo vou facer eu con cen mil euros? Os veciños resígnanse. Coma se estiveran agardando a inevitábel sentenza.
Os meus fillos non veñen xa por aquí. Mellor un piso en Vigo que a laceira esta. Polo menos podo deixarlles algo en herdanza. Ademais este non é sitio para ir vello. Case que nos fan un favor. Escoito que fala a xente antes de marchar pola estrada ás casas.
E eu penso nos Pasos da Fraga, na ponte romana, nos camiños de arrieiro que conectan con Caritel, no castro agochado debaixo da terra que agarda maino a descuberta, no peto de ánimas, nas lendas do meu lugar, nos eidos perfectamente delimitados con marcos que semellan milenarios nos que pastan as vacas do Xan, lémbrome do vaqueiro e imaxino a tristura que tería el de saber que a súa aldea ía quedar arrasada para sempre.
A herba do meu lar, os campos infindos nos que fun neno, os camiños polos que chegaba ao río co meu can fuxindo pola xanela do meu cuarto, o paso canadense que separaba a civilización da máxica serra, a casa das meigas, a abandonada das curuxas na que me colaba de mozo créndome explorador. Cada recanto de terra co seu nome e a súa historia. Todo desaparecerá para sempre. Para darlle máis auga a Vigo. O noso mundo vendido por un zulo na cidade quenos mata. O noso país despoboado e devastado. O rural, o que nos creou, borrado do mapa. Non compensamos, molestamos. Somos poucos e probes. Para que gastar en internet, en escolas, en estradas, en comunicacións. A cidade é moito máis barata.
Cando no meu pensamento afogo nun piso de 60 metros cadrados da bisbarra olívica, lonxe da liberdade da miña leira, da miña xente, do cheiro a terra na mollada herba da veiga, achégaseme un dos homes de traxe.
Vostede ten sorte, a súa casa é a única que non vai quedar asolaga, pero vai poder saltar desde a x
anela da cociña, dime arrogante, burlándose de min. Quero botar esa xente da miña aldea para sempre. Facer que non volten nunca máis. Quero
rachar con todo. Quero berrar outra vez. Apártolle e volto a casa. Morto en vida. Ollando o meu mundo como por última vez. Penso na cruzada que me toca loitar. Só. Contra todos e contra todo. Contra os meus mesmos veciños, que prefiren as faragullas do que a dignidade.
E inevitábelmente lémbrome dos compañeiros de Forzáns. De que non fixen nada. Do egoísmo de todo un pobo que por conformista preferiu calar por se acaso a protesta facía del o boneco apeneirar.
