Lucía Rodríguez (O Argueiro dos Ancares) fai unha reflexión do despoboamento do rural e do descoñecemento desta realidade nas cidades. Falta de servizos e falta de xente, o bucle infinito do que semella difícil saír. Hai causas e consecuencias pero tamén esperanza e ilusión por ver un novo renacer.
Lucía Rodríguez emprega neste artigo do Ferrado a variante dialectal naviega.
Imaxe que ilustra o artigo: Última palloza habitada do concello de Navia. Autoría propia.
No rebumbio da cidade a xente non é consciente de que existen lugares nos que a vida vai lenta, a outro ritmo e nos que só se escuita o silencio. Ese silencio tristeiro que só interrumpen os chocos das vacas, o son dos tractores ou o piar dos paxariños cuando asoma a primavera. O non ver a naide ou o non ter con quen falar é outra realidá que ocorre neses sitios que non ocupan portadas nin cabeceiras de xornais.
Dende que era pequena estou acostumada a iso, a vivir nunha aldea sen xente, a ver como se pechan portas pre nunca volver abrirse, pero sobre todo, a que se queremos conseguir algo temos que ser nós os que o fagamos.
O rural morre lentamente, vánol matando con cada servicio que quitan, ca lenta e teimosa burocracia pre facer calquera cousa, cos requisitos que piden aos labregos… Morre con cada persoa que falece, cos recordos e vivencias que leva con ela e que fain que se esqueza un pouco máis a nosa historia. Morre con cada prado que vai a monte, con cada negocio que pecha, con cada persoa que marcha en busca de oportunidades alén da terra. Morre con cada explotación gandeira que se acaba, con cada seara que deixa de plantarse ou con cada castañeiro que enferma ca avispilla. Morre con cada incendio, con cada oficina do banco que levan pra ciudá ou con cada cartel de “se alquila” cuando non hai relevo xeracional.
Aínda que nos medios de comunicación queiran facernos crer que dende a pandemia houbo un auxe no rural, a verdade é que agás algún caso concreto, a realidade segue a ser a mesma: o despoboamento que nos vai asoballando. Con el ven a sombra do abandono ou do esquecemento. E tamén esas protagonistas que veñen directas dos despachos das administracións das grandes capitais: as ratios. Esas que funcionan igual en ciudades con 100.000 habitantes que en concellos nos que apenas chegamos aos 1000. Esas que fain que entremos nun bucle do que é moi difícil saír; por elas quítannos dereitos básicos coma o da ensinanza ou a sanidade. Pechan escolas e centros de saúde, quitan mestres e médicos porque non hai abonda xente. Pero como vai haber xente se non hai servizos? O conto de nunca acabar.
Todo pasa por algo. O fácil é botarlle a culpa a quen nos goberna pero os que habitamos estes lugares tamén temos algunha. Non reivindicamos o suficiente o que é noso. Perdemos a unión de pobo que había antes e a sociedade volveuse máis individualista; en sitios que non adoitan ter voz, non andar todos polo mesmo camín fai que todo se torne aínda máis complicado. Recuperar o espíritu de loita común é básico para o noso porvir.
A vida nas grandes cidades, con presas e estrés constante, tampouco é boa pra nosa saúde pero nun mundo cada vez máis dixital, non contar con boas comunicacións nas aldeas é outro dos problemas á hora de crear un fogar nun entorno rural. As carencias de cobertura telefónica e rede de internet ou os habituais fallos na electricidade fain que muita xente non poda vivir no lugar que quere porque é case imposible. Por moito que nos queixemos, isto semella que non vai mudar. A falta de infraestruturas ou de oferta de ocio tampouco axudan a atraer novos poboadores.
Crieime nos Ancares e agora, a medida que me vou facendo maior, vexo que os da miña xeración estamos cada vez máis ilusionados por seguir tecendo a nosa vida nos lugares que nos viron nacer. Que se non hai oportunidades as creamos nós mesmos, que marchamos da terra para volver a ela con máis ganas, con máis soños e decatándonos de todas as cousas que se poden facer aquí. Valoramos o noso porque nos ensinaron a amar as nosas aldeas, e que en lugares nos que as persoas somos moito máis ca números, o amor é a forza que nos sostén e que fai que cada día loitemos por seguir sobrevivindo para que nas nosas casas non se apague outra luz.
Fai uns anos escuiteille a Oliver Laxe o siguiente: “Onde antes morren as cousas é onde antes renacen”. Unha frase que me fai pensar muitísimo. Eu quero que o que morreu fai anos renaza e teña unha nova vida antes de que sea demasiado tarde, que se encha de novos recordos sin perder a esencia do pasado. Que veña alguén, que haxa vida e que se faga de día neses recunchos do mapa onde semella que sempre é noite.
Esta foto ponme tan triste que me fai chorar. Reflexa a realidá que tamos vivindo en muitos pueblos dos Ancares e no mundo rural en general. O despoboamento, as casas pechadas pero abertas, as pedras caídas, os cristales das ventás rotos, as goteiras, as colchas roídas polos ratos, as madeiras apolilladas. A nova vida que lles negan a esas casas por egoísmo. Por non pensar na memoria dos seus antepasados, por non lembrar o que algún día viviron dentro desas paredes e por non decatarse de que somos o que somos grazas a onde vimos. Pero sobre todo, por non pensar no porvir dos pueblos e no da xente que aínda vive aiquí.
Oxalá pase eso de que onde antes morren as cousas é onde antes renacen.
