Estaban todos ao seu redor. A avoa na butaca, os meus pais, as miñas tías e o meu tío. Tiñan unha conversa natural, familiar e lixeira para suavizar o que acontecía.
O avó estaba xa moi enfermo. Levaba con cancro de próstata anos, pero estendérase dende o verán. Polo Nadal xa estaba moi maliño. Aquel domingo de xaneiro, día 15, antes de marchar para a universidade, Paula e mais eu fomos visitalo.
Esa semana ía frío. Chegamos conxelados ao piso de Campolongo. Timbramos, agardamos, abriron e subimos. A porta do piso estaba aberta. Entramos. Nada máis entrar, á esquerda, está o salón. E alí estaba el.
Vímolo no sofá, sentado, medio recostado, cunha perna cruzada por enriba da outra, cun brazo enriba do costado e co outro apoiando a cabeza, cos ollos pechados. Levaba naquela postura horas.
Todos estaban ao seu redor. A avoa na súa butaca, os meus pais, as miñas tías, o meu tío. Tiñan unha conversa natural e familiar entre eles, risas incluídas. Unha conversa lixeira para suavizar o que acontecía. Coido que na miña familia sempre se naturalizou moito a morte.
Pechei a porta do piso e achegámonos canda o avó. Ao entrarmos no salón, díxolle miña tía Belén ao oído:
– Papá, ¡mira quién está aquí!
O avó levaba moito tempo sen expresarse nin trocar a postura, pero desta conseguiu abrir os ollos. Despois de varias horas sen moverse, levantou a cabeza e mirounos paseniño. Recoñeceunos. Cambiou radicalmente a expresión. Abriu a boca, botou a cabeza para atrás e levou as mans á cara.
Aínda non sei se esa reacción foi de ledicia por vernos ou, quizais, porque non quería que os seus únicos netos o mirasen nese estado. Sempre quixen pensar que a primeira.
Quedamos alí unha media hora falando de banalidades ata que me chamaron ao móbil. Esperábanme abaixo co coche para marchar á Coruña. Agarrei a maleta, despedinme de todos, dinlle un bico ao avó e saín pola porta sabendo que era a última vez que o ía ver con vida.
Non sei por que, pero non marchei triste. Asusteime por non sentir nin mostrar tristura. Supoño que era o que se agardaba do seu neto. Quen sabe. Pero así foi. Marchei medio pasmado, sen sentir nin padecer. Sen saber que pensar. Baixei os seis pisos do edificio mirándome aos ollos no espello do ascensor.
Ese martes 17, pola mañá, tiña exame na facultade. Ao rematalo, volvín á residencia no autobús. Cheguei á miña habitación. Mirei o móbil. Tiña unha chamada perdida e un whatsapp de Paula.
– Te enteraste, no?
Non, aínda non me enterara.