Nacionalismo, motriz histórica
Desde un punto de vista internacionalista, o nacionalismo histórico-organicista e a razón de estado son os motores que fixeron xurdir e medrar aos estados modernos. Calquera aspiración soberanista implica necesariamente aceptar as regras da arena (neo)realista, onde o interese nacional, o egoísmo, a imposición e a dominación fanse imperativas no sistema internacional anárquico. A realpolitik non entende de medios, e se o obxectivo é alcanzar a fin, o pragmatismo non pode deixar lugar á ética.